อาหารที่เหมาะสมสำหรับลูกในปีแรก

หมวดหมู่: อาหารของคุณลูก | เผยแพร่เมื่อ: 29 มิถุนายน 2563

เมื่อลูกหิว ทารกจะแสดงออกโดยการอ้าปากเพื่อจะกิน อาหารหลักของวัยนี้คือ 'นม' นมแม่เป็นอาหารที่ดีที่สุดสำหรับทารก ทารกควรได้รับนมแม่อย่างเดียวยกเว้นมีข้อบ่งชี้ทางการแพทย์

อาหารหลักของทารกวัยนี้คือนม นมแม่เป็นอาหารที่ดีที่สุดสำหรับทารก มีสารอาหารครบถ้วนเพียงพอกับความต้องการของลูก
ทารกช่วงวัยนี้ ควรได้รับนมแม่อย่างเดียวโดยการดูดจากเต้าเป็นหลัก ยกเว้นมีข้อห้ามทางการแพทย์หรือมีปัญหาการเจริญเติบโต
น้ำเป็นส่วนประกอบของนมแม่ ดังนั้นทารกที่ได้รับนมแม่เพียงพอ จึงไม่จำเป็นต้องดื่มน้ำตามหลังการกินนม
ควรจับเรอทุกครั้งหลังกินนม
มารดาที่ให้นมบุตร ควรรับประทานอาหารที่หลากหลาย ครบ 5 หมู่ ปลาทะเล 2-3 ครั้งต่อสัปดาห์ และดื่มนมจืดไขมันต่ำวันละ 2 แก้ว ไม่มีความจำเป็นต้องงดอาหารกลุ่มเสี่ยง (ยกเว้นลูกได้รับการวินิจฉัยว่าแพ้นมวัว หรืออาหารบางชนิด)

แรกเกิด-1 สัปดาห์

หากกินนมแม่ ให้ลูกกินเมื่อหิว (ทารกแสดงอาการหิวโดยการอ้าปากเพื่อจะกิน) หรือ ทุก 1-2 ชม. โดยดูดจากเต้าเป็นหลัก หลีกเลี่ยงการให้ทารกดูดนมจากขวดนม เพราะอาจทำให้เกิดภาวะสับสนหัวนมได้ (nipple confusion)
ถ้าลูกดูดนมแม่ได้เพียงพอ ลูกจะนอนหลับได้ดี ปัสสาวะอย่างน้อยวันละ 6 ครั้ง และถ่ายอุจจาระอย่างน้อยวันละ 2 ครั้ง
หากมีความจำเป็นต้องให้กินนมผสม ให้เมื่อลูกหิว เตรียมให้ถูกต้องเหมาะสมตามคำแนะนำ ควรให้ครั้งละประมาณ 1-2 ออนซ์ จำนวน 8-12 มื้อต่อ 24 ชม. ควรอุ้มลูกเวลาให้นมขวดเสมอเพื่อป้องกันการสำลักนม

0-2 เดือน

หากกินนมแม่ ให้ลูกกินเมื่อหิว (ทารกแสดงอาการหิวโดยการอ้าปากเพื่อจะกิน) หรือ ทุก 2-3 ชม. โดยให้ลูกดูดนมจากเต้าเป็นหลัก
เพื่อป้องกันการเกิดเต้านมอักเสบ ท่อน้ำนมอุดตัน ควรให้ลูกดูดนมบ่อย ทุก 2-3 ชม. ดูดให้เกลี้ยงเต้า สลับดูดทั้งสองข้าง และปั๊มนมช่วยเมื่อจำเป็น
หากมีน้ำนมมาก ลูกอาจสำลักนมได้ ให้ลองปรับท่าเวลาให้นม
หากคุณแม่ต้องกลับไปทำงานที่ไม่สามารถมาให้นมลูกเองทุก 2-3 ชม. ควรหานมแม่จากสถานที่น่าเชื่อถือ หรือใช้นมแม่ที่ปั๊มไว้ และให้ลูกดื่มนมจากขวด

2-4 เดือน

หากกินนมแม่ ให้ลูกกินเมื่อหิว วัยนี้อาจต้องการกินนมบ่อยขึ้น บ่งบอกว่าต้องการพลังงานมากขึ้น ไม่ใช่ว่าน้ำนมไม่พอ ยิ่งให้ลูกดูดนมบ่อยขึ้น ร่างกายคุณแม่จะสร้างน้ำนมเพิ่มขึ้น
หากคุณแม่ต้องกลับไปทำงานที่ไม่สามารถมาให้นมลูกได้ ควรเตรียมเก็บน้ำนมแม่ไว้ให้ลูกกิน เพื่อให้ลูกได้นมแม่อย่างต่อเนื่อง
หากมีความจำเป็นต้องให้กินนมผสม ให้เมื่อลูกหิว เตรียมให้ถูกต้องเหมาะสมตามคำแนะนำ ควรให้ครั้งละ ประมาณ 3-5 ออนซ์ จำนวน 8 มื้อต่อ 24 ชม.
วัยนี้ยังไม่ควรให้อาหารอื่นหรือผลไม้

4-6 เดือน

หากกินนมแม่ให้ลูกกินเมื่อหิว วัยนี้อาจต้องการกินนมบ่อยขึ้นบ่งบอกว่าต้องการพลังงานมากขึ้นไม่ใช่ว่าน้ำนมไม่พอ ยิ่งให้ลูกดูดนมบ่อยขึ้น ร่างกายคุณแม่จะสร้างน้ำนมเพิ่มขึ้น
หากมีความจำเป็นต้องให้กินนมผสม ให้เมื่อลูกหิว เตรียมให้ถูกต้องเหมาะสมตามคำแนะนำ ควรให้ครั้งละ ประมาณ 4-6 ออนซ์ จำนวน 6 มื้อต่อ 24 ชม.
นมยังคงเป็นอาหารหลักของวัยนี้ อาจเริ่มฝึกให้ทารกรับอาหารตามวัย 1 มื้อ ปริมาณเล็กน้อย ค่อยๆ ป้อน ลูกอาจใช้ลิ้นดุนช้อนหรืออาหารออกมาในช่วงแรกและให้สังเกตอาการแพ้
เริ่มอาหารทีละอย่าง ครั้งละน้อย ๆ ถ้าลูกรับอาหารได้สามารถเริ่มเนื้อสัตว์เช่น ไข่แดง ตับ ไก่ได้เลยเพราะลูกต้องการโปรตีนในการเจริญเติบโตและสร้างมวลกล้ามเนื้อ
ควรเตรียมอาหารโดยมีส่วนประกอบทั้งข้าว เนื้อสัตว์ น้ำมันพืช ผัก ที่สุกสะอาด ไม่ปรุงรสและค่อย ๆ เพิ่มปริมาณขึ้น
ไม่บังคับลูก ถ้าลูกปฏิเสธอาหาร
ไม่ควรให้น้ำผลไม้ ควรให้ผลไม้สุกครูดเป็นเนื้อละเอียด

6-9 เดือน

ให้กินนมแม่ให้ลูกกินเมื่อหิว (ทารกแสดงอาการหิวโดยการอ้าปากเพื่อจะกิน) หากมีความจำเป็นต้องให้กินนมผสม ให้เมื่อลูกหิว เตรียมให้ถูกต้องเหมาะสมตามคำแนะนำ ควรให้ครั้งละ ประมาณ 5-6 ออนซ์ จำนวน 4-5 มื้อต่อ 24 ชม.
นมยังคงเป็นอาหารหลักของวัยนี้ แต่นมอย่างเดียวไม่เพียงพอ วัยนี้ต้องได้อาหารตามวัย 1 -2 มื้อ (แทนนม 1 มื้อ) ประกอบด้วยข้าวบด ตับหรือเนื้อสัตว์บดหรือตับบดหรือไข่ ผักใบเขียว น้ำมันพืช ผลไม้สด โดยให้มีสัดส่วนเหมาะสม เริ่มอาหารทีละอย่าง สังเกตอาการแพ้ ทำอาหารบดละเอียดแล้วค่อยบดหยาบขึ้น
อาหารปรุงสุก สะอาด ไม่ปรุงรส
ควรศึกษาข้อมูลอาหารตามวัยเพิ่มเติมจากสมุดบันทึกสุขภาพแม่และเด็ก (สมุดชมพู)
ทารกวัยนี้มีอัตราการเติบโตลดลงกว่าช่วง 0-6 เดือนแรก
หลังเริ่มอาหารตามวัย อุจจาระจะมีลักษณะเป็นเนื้อเหนียวมากขึ้น

9-12 เดือน

ให้กินนมแม่ ให้ลูกกินเมื่อหิว หากมีความจำเป็นต้องให้กินนมผสม เตรียมให้ถูกต้องเหมาะสมตามคำแนะนำ ควรให้ครั้งละ ประมาณ 6-8 ออนซ์ จำนวน 3-5 มื้อต่อ 24 ชม. และไม่ให้นมทดแทนมื้ออาหาร
นมยังคงเป็นอาหารหลักของวัยนี้ แต่นมอย่างเดียวไม่เพียงพอ วัยนี้ต้องได้อาหารตามวัยด้วย ช่วงอายุ 8-9 เดือน ต้องได้อาหารตามวัย 2 มื้อ (แทนนม 2 มื้อ) ช่วงอายุ 10-12 เดือน ได้อาหารตามวัย 3 มื้อ (แทนนม 3 มื้อ)
อาหารตามวัยประกอบด้วยข้าวหรือก๋วยเตี๋ยว เนื้อสัตว์หรือตับบดหรือไข่ ผักใบเขียว น้ำมันพืช โดยให้มีสัดส่วนเหมาะสม เริ่มอาหารทีละอย่าง สังเกตอาการแพ้ ทำอาหารให้หยาบขึ้น
เริ่มให้อาหารนิ่มที่เด็กหยิบกินเองได้ ไม่ควรให้อาหารที่เป็นเม็ด เช่น ถั่ว ข้าวโพด เพราะอาจสำลักได้
ฝึกให้ลูกนั่งกินอาหารบนเก้าอี้เด็ก มีส่วนร่วมในการหยิบอาหารเข้าปากเอง จับช้อนเอง ให้เวลาในการกินอาหารไม่เกิน มื้อละ 30 นาที
อาหารปรุงสุก สะอาด ไม่ปรุงรส ควรมีทั้งต้ม นึ่ง ผัด ทอด สลับกันไป
ควรเริ่มฝึกให้ทารกดื่มนมจากกล่องหรือแก้ว และฝึกให้เลิกกินนมมื้อดึก เพื่อให้เลิกขวดนมก่อนอายุ 18 เดือน